
AI Okuwa amaanyi mu by'enfuna bya Maine: Okutegeera okuva mu AI mu Action Business Summit
Obugezi obukozesebwa (AI) tebukyali ndowooza ya wala; Ekola nnyo okukola amakolero n’ebyenfuna mu nsi yonna. Mu Maine, gavumenti emanyiddwa mu buwangwa olw’eby’obugagga byayo eby’omu ttaka n’amakolero ng’okuvuba, okutema emiti, n’obulambuzi, AI egenda evaayo ng’amaanyi agakyusa embeera. Olukungaana lwa AI in Action Business Summit olusembyeyo, olutegekeddwa Northeastern University’s Roux Institute mu Portland, lwalaze enkulaakulana ey’amaanyi Maine gy’ekola mu kugatta AI mu bitundu eby’enjawulo.
.
AI mu Action Business Summit: Ekintu ekiyamba okuyiiya
Olukungaana lwa AI in Action Business Summit olwasoose, olwatuula mu June 2025, lwagatta abakulembeze ba bizinensi, abakola enkola, n’abakugu ba AI okukubaganya ebirowoozo ku mikisa n’okusoomoozebwa okwaleetebwa AI mu Maine. Olukungaana luno olutegekeddwa ekibiina ekigatta abasuubuzi mu Maine State Chamber of Commerce ne Portland Regional Chamber of Commerce, nga gugendereddwamu okutumbula enkolagana n’obuyiiya mu kifo kya AI.
Emizindaalo gya KeyNote n'okukubaganya ebirowoozo .
Olukungaana luno lwabaddemu ennyiriri ez’enjawulo ez’aboogezi abaagabana amagezi ku ngeri AI gye yakwatamu ebyenfuna bya Maine. Okukubaganya ebirowoozo kwali kuva ku kukozesa AI mu maanyi n’okukola ebintu okutuuka ku mulimu gwakyo mu nkola ezisobola okuwangaala n’ebyobulamu. Ekikulu, Chris Mallett, akulira eby’okuddukanya emirimu mu Roux Institute, yakkaatirizza obukulu bwa AI mu kuvuga enkulaakulana mu by’enfuna n’okukola ku kusoomoozebwa okuzibu.
AI's impact ku makolero ga Maine ag'ennono .
Ebyenfuna bya Maine bimaze ebbanga nga bisibuka mu makolero ng’okuvuba, okutema emiti, n’obulambuzi. AI kati ekola kinene mu kuzza ebitundu bino ku mulembe, okutumbula obulungi, n’okuggulawo emikutu emipya egy’okukulaakulana.
Okukyusa eby'okuvuba .
Abavubi, ejjinja ery’oku nsonda mu busika bwa Maine, likwata AI okutumbula obuwangaazi n’okukola obulungi emirimu. Amakampuni nga New England Marine Monitoring gakola ebikozesebwa ebikulemberwa AI okuzuula obulungi ebika by’ebyennyanja, okukendeeza ku miwendo egy’enjawulo n’okukakasa enkola eziwangaala. Okugeza, app yaabwe eya Filet Finder ekozesa pulogulaamu y’okutegeera okwekenneenya ebifaananyi n’okuzuula ebika by’ebyennyanja ebirina obutuufu obw’ekitalo. (__1) .
okutumbula ebibira n'okutema emiti .
Mu kitongole ky’ebibira, AI egattibwa okusobola okulongoosa embaawo n’okuddukanya embaawo. J.D. Irving’s Ashland Sawmill etadde mu nkola enkola za AI data visualization ezirongoosezza ennyo enkola y’okuzuula embaawo, okulaga obusobozi bwa AI mu makolero ag’ennono. (__2) .
AI mu maanyi n'obutonde bw'ensi okuyimirizaawo .
Maine okwewaayo eri obutonde bw’ensi okunyweza obutonde bw’ensi kwongera okunywezebwa tekinologiya wa AI ayamba mu kuddukanya eby’obugagga n’okukendeeza ku nkyukakyuka y’obudde.
AI-Okukendeeza ku nkyukakyuka y'obudde .
Ekitongole kya Gulf of Maine Research Institute, nga kikwataganye ne Roux Institute, kyatongoza enteekateeka ya Blue W(AI)Ve Accelerator okuwagira entandikwa ezikozesa AI mu nkola ezesigamiziddwa ku nnyanja. Enteekateeka eno egenderera okukola eby’okugonjoola ebizibu by’okukendeeza ku kaboni, okutuukagana n’embeera y’ennyanja, n’okukendeeza ku kaboni, okulaga omulimu gwa AI mu kukola ku kusoomoozebwa kw’embeera y’obudde. (__3) .
Okulongoosa eby'obugagga by'amasoboza agazzibwawo .
AI era ekozesebwa okutumbula obulungi ensibuko z’amasannyalaze agazzibwawo mu Maine. Nga twekenneenya datasets ennene, AI esobola okulagula enkola y’okufulumya amaanyi, okulongoosa okugabanya eby’obugagga, n’okulongoosa enzirukanya y’emidumu, okuyamba ku biseera eby’omu maaso eby’amaanyi ebiwangaala ennyo.
Enkulaakulana mu by'obulamu ng'oyita mu AI .
Ekitongole ky’ebyobulamu mu Maine kifuna enkyukakyuka nga kigatta AI, ekivaako okulongoosa ebiva mu balwadde n’obulungi bw’emirimu.
AI mu kunoonyereza ku by'obujjanjabi n'okulabirira abalwadde .
Pulojekiti ya Roux Institute’s Heart, nga ekolagana ne MaineHealth, ekozesa AI okwekenneenya ebikwata ku balwadde ebizibu, egenderera okutumbula enteekateeka z’obujjanjabi n’okuteebereza ebiva mu bulamu. Enteekateeka eno eraga obusobozi bwa AI mu busawo obw’obuntu n’obuyiiya mu by’obulamu. (__4) .
Okukola ku butafaanagana mu by'obulamu ne AI .
Tekinologiya wa AI ateekebwa mu nkola okuziba ebituli mu by’obulamu mu byalo mu Maine. Nga egaba okwekenneenya data mu kiseera ekituufu n‟okuwagira okusalawo, AI eyamba abagaba ebyobulamu mu kutuusa obujjanjabi mu budde era obutuufu, bwe kityo ne kikendeeza ku butafaanagana wakati w‟obuweereza bw‟ebyobulamu mu bibuga n‟eby‟omu byalo.
Omulimu gw'ebyenjigiriza n'ebitongole ebinoonyereza .
Ebitongole by’ebyenjigiriza n’okunoonyereza biri ku mwanjo mu kugatta AI mu Maine, nga biwa okutendekebwa, emikisa gy’okunoonyereza, n’okukuza obuyiiya.
University of Maine enteekateeka za AI .
Yunivasite y’e Maine ebadde ekola nnyo mu kusomesa n’okunoonyereza ku AI. Olukungaana lwa Maine Artificial Intelligence Conference olutegekeddwa nga June 13, 2025, lugenderera okuwa amagezi ku nkulaakulana ya AI n’ebizikwatako ku bitundu eby’enjawulo. Olukungaana luno lugenda kukwata ku nsonga nga AI mu by’enjigiriza, ebyobulamu, ne bizinensi, nga luggumiza enkozesa ya AI ey’obuvunaanyizibwa. (__5) .
Roux Institute's contribution mu kunoonyereza kwa AI .
Ekitongole kya Roux Institute ekyatandikibwawo nga kikolagana ne Northeastern University, kikola ng’ekifo ekikulu eky’okunoonyereza n’okukulaakulanya AI mu Maine. Ekolagana n’amakolero ag’enjawulo okukozesa eby’okugonjoola ebizibu bya AI, ekiyamba mu kukulaakulanya ebyenfuna by’eggwanga n’okukulaakulana mu tekinologiya. (__6) .
Okusoomoozebwa n'okulowooza mu AI adoption .
Wadde nga AI egaba emigaso mingi, okutwalibwa kwayo mu Maine kuleeta okusoomoozebwa okwetaaga okukolebwako okulaba nga bateeka mu nkola empisa era mu ngeri ennungi.
data eby'ekyama n'ebyokwerinda ebibaluma .
Nga enkola za AI bwe zikola data nnyingi nnyo, okukakasa nti amawulire gano gakwata ku by’ekyama n’obukuumi. Enteekateeka za Maine eza AI zirina okugoberera emitendera emikakali egy’okukuuma amawulire okusobola okukuuma obwesige bw’abantu n’okugoberera amateeka.
Okukola ku kusosola n'okukakasa obwenkanya .
AI algorithms zisobola mu butamanya okunyweza okusosola okubeerawo mu data yaabwe ey’okutendekebwa. Kikulu nnyo okukola enkola za AI ezibeera entangaavu, ez’obwenkanya, era ezitaliimu kusosola mu kuziyiza ebizibu ebitali bigenderere.
Entunula y'omu maaso: Omulimu gwa AI mu nkulaakulana y'ebyenfuna bya Maine
Okugatta AI mu by’enfuna bya Maine kukyali mu mitendera gyayo egy’okutandika, naye obusobozi bw’okukulaakulana n’obuyiiya bungi. Okugenda mu maaso n’okukolagana wakati w’ebitongole bya gavumenti, amatendekero g’ebyenjigiriza, n’ebitongole by’obwannannyini bijja kuba byetaagisa nnyo mu kukozesa obusobozi bwa AI mu bujjuvu.
Enkola n'okuwagira .
Gavana Janet Mills yatandikawo ekitongole kya Maine Artificial Intelligence Task Force okunoonyereza ku ngeri AI gy’ekwata ku gavumenti. Ekitongole kino kigenderera okuteekateeka ebyenfuna bya Maine n’abakozi mu nkulaakulana ya AI, okukuuma abatuuze okuva ku bulabe obuyinza okubaawo, n’okunoonyereza ku mikisa gya AI mu kugaba emirimu gya gavumenti. (__7) .
okukubiriza okuyiiya n'okusiga ensimbi .
Okukuza obuyiiya bwa AI, Maine esobola okussa mu nkola enkola eziwagira okunoonyereza n’okukulaakulanya, okuwa ebisikiriza okutandikawo AI, n’okussa ssente mu nteekateeka z’okutendeka abakozi. Enteekateeka ng’ezo zijja kuteeka Maine ng’omukulembeze mu nkulaakulana y’ebyenfuna ekulemberwa AI.
Mu bufunzi
Olukungaana lwa AI in Action Business Summit lwaggumizza enkyukakyuka mu byenfuna bya AI ku byenfuna bya Maine. Okuva ku kwongera ku makolero ag’ennono okutuuka ku kuvuga obuyiiya mu maanyi, ebyobulamu, n’ebyenjigiriza, AI yeetegese okuddamu okunnyonnyola embeera y’ebyenfuna bya Maine. Nga okola ku kusoomoozebwa okukwatagana n’eby’ekyama bya data, okusosola, n’okulowooza ku mpisa, Maine esobola okukozesa AI okuzimba ebiseera eby’omu maaso ebigumira embeera era ebikulaakulana.
Okumanya ebisingawo ku nteekateeka za AI mu Maine, genda ku mukutu omutongole ogwa Maine Artificial Intelligence Task Force. (__8) .