ئەنجومەنی پیرانی ئەمریکا قەدەغەکردنی ڕێکخستنی AI لە Megabill ی ترەمپ لا دەبات: کاریگەرییەکان و شیکارییەکان
لە 1ی تەمموزی 2025، ئەنجومەنی پیرانی ئەمریکا بە زۆرینەی دەنگ دەنگیدا بە لابردنی ڕاگرتنی فیدراڵی 10 ساڵە سەبارەت بە ڕێکخستنی ژیری دەستکردی دەوڵەت (AI) لە پڕۆژە یاسای گشتگیری باج و خەرجکردنی باج و خەرجییەکانی سەرۆک ترامپ. ئەم بڕیارە کاریگەریی بەرچاوی لەسەر داهاتووی حوکمڕانی AI لە ئەمریکا هەیە. لەم بابەتەدا، ئێمە لە وردەکارییەکانی بڕیارەکەی ئەنجومەنی پیران و ئەو هۆکارانەی کە بەرەو ئەو دەڕۆن و کاریگەریی فراوانتر لەسەر ڕێکخستنی AI وردتر دەکەینەوە.
پاشبنەما: قەدەغەکردنی ڕێکخستنی AI لە Megabill ی ترەمپ
بڕگەی ئەسڵی
وەشانە سەرەتاییەکەی "پولەی گەورە و جوان"ی سەرۆک ترامپ، بڕگەیەکی لەخۆگرتبوو کە دەبووە هۆی سەپاندنی ١٠ ساڵ لە فیدراڵی بۆ ڕێکخستنی AI. ئەم ڕێوشوێنە ئامانجی دروستکردنی ژینگەیەکی ڕێکخستنی یەکگرتوو بوو بۆ AI لە سەرانسەری نەتەوەدا، ڕێگری لە دەوڵەتەکان دەکات لە دەرکردنی یاساکانی خۆیان کە تەکنەلۆژیا بەڕێوەدەبەن. ئەو بڕگەیە بەسترابوو بە بودجەی فیدراڵی، کە تێیدا هاتووە ئەو ویلایەتانەی کە ڕێساکانی AI ی هەنووکەیییان هەیە، شایستەی سندوقێکی نوێی 500 ملیۆن دۆلاری بن کە بۆ پەرەپێدانی ژێرخانی AI دیاری کراوە.
پشتگیری پیشەسازی و دژایەتی
کۆمپانیا گەورەکانی AI، لەوانەش Google و OpenAi ی ئەلفابێت، پشتگیریان لە پێشگرتنی فیدراڵی ڕێساکانی ویلایەتەکە کرد. ئەوان ئاماژەیان بەوە کرد کە چوارچێوەیەکی ڕێکخستنی یەکگرتوو ڕێگری دەکات لە رێبازێکی پارچەپارچەکراو بۆ حوکمڕانی AI، کە دەتوانێت رێگری لە داهێنان و توانای کێبڕکێ بکات. بەڵام ئەم دیدگایە بە شێوەیەکی گشتگیر هاوبەش نەبوو.
بڕیاری ئەنجومەنی پیران بۆ لێدانی بڕگەی AI
پرۆسەی هەموارکردنەوە
سیناتۆر مارشا بلاکبێرن (R-TN) هەموارێکی پێشکەش کرد بۆ لابردنی قەدەغەکردنی ڕێسای AI لە پڕۆژە یاساکەدا. سەرەتا، ئەو ڕەزامەندی دەربڕیوە لەسەر سازشکردن لەگەڵ سیناتۆر تێد کروز (R-TX) بۆ کورتکردنەوەی قەدەغەکردنەکە بۆ پێنج ساڵ و ڕێگە بە ڕێکخستنی سنوورداری ویلایەتەکە دەدات. بەڵام بلاکبێرن پشتگیری خۆی بۆ ئەم سازشە کشاندەوە و ڕایگەیاند کە نەیتوانیوە بە شێوەیەکی گونجاو دانیشتوانی لاواز بپارێزێت. ئەو جەختی لەسەر پێویستی یاسای گشتگیری فیدراڵی کردەوە، وەک یاسای سەلامەتی ئۆنلاین منداڵان، پێش ئەوەی توانای ویلایەتەکان بۆ دەرکردنی ڕێساکانی پاراستن سنووردار بکات.
دەنگدانەکە
لە میانی دانیشتنێکی "دەنگی-ئە-راما"، قۆناغێکی ماراسۆن کە چەندین هەموارکردن پێشنیار دەکرێت و دەنگیان لەسەر دەدرێت، ئەنجومەنی پیران دەنگی بە 99-1 دا بۆ پەسەندکردنی هەمواری بلاکبێرن، بە شێوەیەکی کاریگەر قەدەغەکردنی ڕێسای AI لە پڕۆژە یاساکە لابرد. سیناتۆر تۆم تیلیس (R-NC) تاکە یاسادانەر بوو کە دەنگیدا بە پاراستنی قەدەغەکردنەکە.
کاردانەوەکان بەرامبەر بە بڕیاری ئەنجومەنی پیران
بەرپرسانی ویلایەت و پارێزگارەکان
بڕیارەکە بە ڕەزامەندییەکی بەهێزی بەرپرسانی ویلایەت و پارێزگارەکان جێبەجێ کرا. زۆرینەی پارێزگارەکانی کۆمارییەکان بە سەرپەرشتی سارا هاکابی ساندەرز، پارێزگاری ویلایەتی ئەرکانساس، پێشتر نامەیەکیان بۆ کۆنگرێس ناردبوو کە دژی قەدەغەکردنی ڕێکخستنی AIن. ئەوان ئاماژەیان بەوە کرد کە ئەو بڕگەیە پێشێلی مافەکانی دەوڵەتەکان دەکات و ڕێگری لە توانای خۆیان دەکات بۆ پاراستنی دانیشتووانەکانیان لە ڕێگەی ڕێساکانی تایبەتمەندەوە.
داکۆکیکارانی سەلامەتی AI
هەروەها داکۆکیکارانی سەلامەتی AI پێشوازییان لە بڕیارەکەی ئەنجومەنی پیران کرد. ئەوان ئیدعای ئەوە دەکەن کە قەدەغەکردنەکە پارێزبەندییەکی ناڕەوا و لێپرسینەوەی تێکدراوی بە پیشەسازی AI دەدا. ئەوان جەختیان لەسەر پێویستی ئەو ڕێسایانە کردەوە کە دڵنیای دەدەن لە پەرەپێدان و جێگیرکردنی تەکنەلۆژیاکانی AI بە شێوەیەکی بەرپرسیارانە.
کاریگەرییەکانی لەسەر ڕێکخستنی AI لە ئەمریکا
ئەگەری ڕێساکانی ئاستی ویلایەت
لەگەڵ لابردنی قەدەغەکردنی فیدراڵی، ویلایەتەکان دەسەڵاتی دەرکردنی ڕێساکانی AI ی خۆیان دەهێڵنەوە. ئەمەش دەتوانێت ببێتە هۆی پەچەی یاسا لە سەرانسەری وڵاتدا، چونکە هەر دەوڵەتێک پەرە بە رێبازی خۆی دەدات بۆ حوکمڕانی AI. لە کاتێکدا ئەمە ڕێگە بە ڕێساکانی تایبەت بە پێداویستییە ناوخۆییەکان دەدات، بەڵام ڕەنگە ببێتە هۆی ناتەبایی و تەحەددیاتی ئەو کۆمپانیایانە کە لە چەندین ویلایەتدا کاردەکەن.
پێویستی بە یاسای فیدراڵی
مشتومڕ لەسەر قەدەغەکردنی ڕێسای AI تیشک دەخاتە سەر پێویستی یاسای گشتگیری فیدراڵی سەبارەت بە AI. ئەم جۆرە یاسایانە دەتوانن چوارچێوەیەکی یەکگرتوو بۆ حوکمڕانی AI دابین بکەن، چارەسەرکردنی پرسەکانی وەک سەلامەتی، ئەخلاق و لێپرسینەوە، لە هەمان کاتدا ڕەچاوکردنی پێداویستییە جۆراوجۆرەکانی دەوڵەتە جیاوازەکان.
ئەنجام
بڕیارەکەی ئەنجومەنی پیرانی ئەمریکا بۆ لابردنی قەدەغەکردنی 10 ساڵەی فیدراڵی بۆ ڕێکخستنی AI لە ویلایەتی مێگابیڵ لە سەرۆک ترامپ، ساتێکی بەرچاوە لە گوتاری بەردەوامی حوکمڕانی AI. جەخت لەسەر ئاڵۆزییەکانی هاوسەنگکردنی بەرژەوەندییە فیدراڵی و ویلایەتەکان و ئاستەنگەکانی دروستکردنی ژینگەیەکی ڕێکخستنی یەکگرتوو بۆ تەکنەلۆژیاکانی خێرا پەرەسەندوو وەک AI دەکاتەوە. لەگەڵ بەردەوامبوونی پەرەسەندنی دیمەنی AI، گفتوگۆی بەردەوام و یاسای بیرمەند لە داڕشتنی داهاتوویەکدا کە AI خزمەت بە بەرژەوەندییەکانی هەموو ئەمریکییەکان دەکات، زۆر گرنگ دەبێت.
بۆ بینینی ڕوماڵی وردتر لەسەر ئەم بابەتە، دەتوانن ئاماژە بە بابەتەکەی ڕەسەن بکەن لەلایەن ڕۆیتەرزەوە: (reuters.com)
